De sloop van de Maranatha toren was een mijlpaal tijdens de bouw van de nieuwe huisvesting voor cliënten van Siloah en SVRO. Maar de skyline van Rijssen was niet het enige dat veranderde. Met de realisatie van de nieuwbouw deed kleinschalig wonen zijn intrede en werd de basis gelegd voor flexibele, duurzame huisvesting voor ouderen en gehandicapten. Marieke van den Noort (Beleidsmedewerker Zorggroep Sirjon) en Jan Boertje (Locatiemanager Siloah) waren nauw betrokken bij de bouw. Ze kijken met een goed gevoel terug op een intensieve periode voor zowel medewerkers als cliënten en zijn blij dat de nieuwbouw is geworden zoals ze voor ogen hadden. “Het is nu prettig wonen en werken en dankzij de flexibiliteit van de gebouwen zijn we klaar voor de toekomst.”
Siloah (gehandicaptenzorg) en SVRO (ouderenzorg) zijn werkmaatschappijen van Zorggroep Sirjon. Zowel Siloah als SVRO hebben verspreid door het land meerdere locaties. Rijssen is de eerste locatie met gezamenlijke huisvesting voor ouderen en gehandicapten. De combinatie van doelgroepen zorgt voor waardevolle wisselwerking tussen de bewoners en vergroot bovendien de flexibiliteit van de huisvesting. In navolging hiervan wordt deze combinatie nu ook in Barneveld gerealiseerd.
Aan de officiële opening van de nieuwbouw in Rijssen op 19 september 2014, ging een lange periode van voorbereidingen vooraf. Begin 2009 kreeg het project echter een nieuwe impuls. Architect Johan Koopman (destijds Wentink Architekten, nu studioWA!) werd ingeschakeld en ZorgID kreeg de opdracht op basis van de tekeningen het geheel af te stemmen op de definitieve kwaliteitseisen, het beschikbare budget en de planning. Met als uiteindelijk doel zorgvastgoed dat nu en in de toekomst waarde heeft.
In nauwe samenwerking met de Stuurgroep en een aantal projectgroepen werd een plan ontwikkeld. Uitgangspunt: een dorp met geclusterde woningen met in het hart een dorpshuis, met onder andere een restaurant, een winkel en een multifunctionele ruimte voor bijeenkomsten. In oktober 2009 werd het nieuwe plan gepresenteerd aan de medewerkers, de cliënten en hun familieleden. Een spannend moment. De nieuwbouw betekende niet alleen een periode van verhuizingen, sloop en bouwwerkzaamheden, maar ook een andere benadering van de zorg. Van de grote Maranatha woontoren, met de traditionele verzorgings- en verpleeghuis kenmerken naar kleinschalig wonen met zelforganiserende wooneenheden. Elke cliënt een eigen appartement met badkamer. Met zes tot acht bewoners en een vast team medewerkers een huishouden draaien. Samen koken en eten. ’s Ochtends zelf de broodmaaltijd ophalen in het Dorpshuis. Et cetera. Kortom een andere manier van leven, wonen en werken. Niet voor niets speelde communicatie een belangrijke rol. Gedurende de bouw werden diverse communicatieactiviteiten en middelen ingezet om medewerkers, cliënten en hun familieleden te betrekken bij de veranderingen en de werkzaamheden.
Marieke van den Noort: “Loop je hier rond, dan kun je niet anders dan concluderen dat het project geslaagd is. Mooie, complete appartementen, kleurrijke tuinen tussen de woningen, een belevingstuin, een snoezelruimte, slimme domotica, doordachte tilliftsystemen. Kortom, vrijwel alle wensen en uitgangspunten die we vooraf met elkaar hebben bepaald zijn gerealiseerd. Wel bleken een paar aspecten net iets te ambitieus. Zo zou er vanuit de dorp-gedachte geen interne verbinding komen tussen de wooneenheden en zouden bewoners buitenom naar het Dorpshuis of het winkeltje moeten gaan. Tijdens de bouw hebben we alsnog besloten het ontwerp aan te laten passen. Het is fijn dat die flexibiliteit er was en ik ben ervan overtuigd dat het een goede keuze is geweest. Bovendien bereiken we nog steeds wat we voor ogen hadden, namelijk contact en ontmoeting stimuleren. Een groeiend aantal bewoners blijft nog even in het Dorpshuis om samen een kopje koffie te drinken.”
De nieuwbouw werd gefaseerd gerealiseerd om het aantal verhuisbewegingen voor de clienten zoveel mogelijk te beperken. In 2012 verhuisden de eerste bewoners naar de nieuwbouw en werd een begin gemaakt met kleinschalig wonen en werken. Jan Boertje: “Kijk ik naar de huidige situatie dan is er zeker een grote mate van zelfstandigheid, maar volledig zelforganiserend werken we nog niet. Dat hoeft ook niet, waar het om gaat is dat de cliënten en de medewerkers zich er prettig bij voelen en dat is zeker het geval.
Wel wordt erover nagedacht om het volledig zelforganiserend werken per team verder handen en voeten te geven.
Dankzij het werken in kleine, vaste teams is de zorg persoonlijker geworden. Bij de clienten van Siloah zie je dat ze dankzij de vergrote zelfstandigheid vaak meer kunnen dan wij en hun familieleden aanvankelijk dachten. Voor de ouderen geeft het gevoel deel uit te maken van een huishouden houvast en voor degenen die nog een steentje kunnen bijdragen zorgt het voor een zinvolle tijdsbesteding en afleiding. Het is ook mooi om te ervaren dat de wisselwerking tussen de verschillende typen bewoners steeds meer op gang komt. Zo verzorgt een aantal senioren van SVRO de vogels in de volière van de clienten van Siloah.”
De realisatie van de nieuwbouw ging gelijk op met de veranderingen in het zorgstelsel. Van intra- naar extramuraal, scheiden van wonen en zorg, gewijzigde zorgzwaartepakketten et cetera. Marieke van den Noort: “De kleinschalige opzet van de nieuwbouw biedt de mogelijkheid om op de veranderingen in de zorg en de samenstelling van de populatie te kunnen inspelen. Ik kan me bijvoorbeeld heel goed voorstellen dat er op termijn een andere verdeling komt tussen de doelgroepen, minder ouderen, meer gehandicapten of een combinatie van bewoners met en zonder zorgvraag. Dankzij het doordachte ontwerp bieden de gebouwen de mogelijkheid in de toekomst ook ingezet te worden als reguliere huur- of koopappartementen. Kortom het vastgoed biedt volop mogelijkheden en het allerbelangrijkst: het huisvestingsconcept draagt bij aan de kwaliteit van de zorg.”
Feiten en cijfers:
Opdrachtgever: Zorggroep Sirjon
141 zorgappartementen
Ouderen- en gehandicaptenzorg
Totaal 10.660m²